Ενίσχυση του Δικαιώματος των Πολιτών για Πρόσβαση σε Δημόσια Έγγραφα

Σημαντική εξέλιξη αποτελεί η νέα διάταξη του Ν. 5143/2024, η οποία ενισχύει το δικαίωμα των πολιτών για πρόσβαση σε έγγραφα που διατηρούν οι δημόσιες υπηρεσίες, βελτιώνοντας τις προϋποθέσεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας. Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, η διάταξη αυτή αποτελεί «βήμα για τη βελτίωση της εφαρμογής του Κώδικα», παρέχοντας στους πολίτες ενισχυμένα δικαιώματα για ενημέρωση και διαφάνεια σε ό,τι αφορά τα δημόσια έγγραφα.

Η νέα ρύθμιση καταργεί τη διάκριση μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών εγγράφων, τα οποία κατατίθενται από ιδιώτες σε δημόσιες υπηρεσίες. Πλέον, τα έγγραφα αυτά θεωρούνται όλα δημόσια, γεγονός που διευκολύνει την πρόσβαση και διασφαλίζει τη διαφάνεια. Επίσης, το δικαίωμα πρόσβασης δεν περιορίζεται μόνο σε ενδιαφερόμενους, αλλά επεκτείνεται σε κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, με μοναδική εξαίρεση την περίπτωση που το έγγραφο περιέχει προσωπικά δεδομένα τρίτων.

Μια ακόμη καινοτομία του νέου νόμου είναι η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων για πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα, με την επιλογή και ανώνυμης αίτησης, κάτι που διευκολύνει τη διαδικασία και επιτρέπει μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στη διαφάνεια. Η διευρυμένη αυτή μορφή υποβολής διασφαλίζει ευκολότερη και άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες, καθιστώντας πιο προσβάσιμες τις δημόσιες υπηρεσίες.

Αξιοσημείωτη είναι και η επέκταση της έννοιας της «δημόσιας υπηρεσίας» ως αποδέκτριας της σχετικής αίτησης, η οποία πλέον περιλαμβάνει όλους τους φορείς που ασκούν δημόσια εξουσία, ανεξάρτητα από τη νομική τους μορφή. Έτσι, διασφαλίζεται ότι κάθε φορέας με δημόσιο ρόλο ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις διαφάνειας και ανοιχτής ενημέρωσης, παρέχοντας πληρέστερη κάλυψη των δικαιωμάτων του πολίτη.

Η νέα διάταξη του Ν. 5143/2024 αποτελεί ένα αποφασιστικό βήμα προς μια πιο ανοιχτή και διαφανή διακυβέρνηση, προσφέροντας στους πολίτες τα απαραίτητα εργαλεία για να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες και να ασκούν αποτελεσματικά τα δικαιώματά τους.